Trafny wybór - J.K. Rowling

Całe miasto powtarza już nowinę, szepcze ze zgrozą, wylewa łzy, ukrywa złośliwy uśmiech satysfakcji za fałszywym wyrazem współczucia: „Barry Fairbrother nie żyje”. Dla nielicznych to śmierć najlepszego przyjaciela, ukochanego męża i ojca, jednak dla większości miasta to smutne zdarzenie wiąże się ze zwolnieniem miejsca w radzie Pagford. Na wolny wakat zaczynają polować miastowe hieny, dla których polityka jest ważniejsza od rodziny. Do grona dołączają kolejne postaci: otyły właściciel sklepu, który prowadzi kampanię na rzecz syna; znienawidzony przez dzieci ojciec znęcający się nad rodziną; wicedyrektor sklepu, który każdego dnia budzi się ze strasznych snów marząc, by się nie ziściły. W ich wysiłkach kibicują kobiety, które nierzadko chowają nienawiść w sercach, czarniejszych od żałobnego stroju wdowy po Fairbrotherze. Pozory mylą, gdyż dopiero zaglądając za ściany ślicznych domków z zadbanymi ogródkami można dostrzec cały brud i zło panujące w tym miejscu. Zło rodzi się po cichu, w zemście wymierzonej w okrutnego rodzica, w nacięciach na nadgarstkach, w pragnieniu autentyczności, ale oczywistym jest, że wszystko zmierza ku nieuchronnej katastrofie.

Jest martwy jak kamień - powiedział Howard, jakby martwość była stopniowalna i ta, której nabawił się Barry Fairbrother, okazała się wyjątkowo paskudna.

Trafny wybór to najnowsza powieść obyczajowa J.K. Rowling, tym razem skierowana do dorosłego czytelnika. Z tym ograniczeniem wiekowym się zgadzam, niekoniecznie ze względu na brutalną zawartość, ta książka po prostu nie spodoba się nastolatkowi liczącemu na historię w stylu Harry’ego Pottera. Powieść nie ma nic wspólnego z przygodami czarodzieja, łączy je jedynie talent narracyjny Rowling. W „Trafnym wyborze” mamy przedstawioną z pozoru normalną, sielankową mieścinę, której mieszkańcy są dla siebie życzliwi, dbają o rozwój lokalnej społeczności, dzielą się ploteczkami. Dopiero po poznaniu każdego bohatera z bliska, po zajrzeniu do jego domu i umysłu otrzymujemy prawdziwy obraz mieszkańca Pagford. Zadawniony konflikt tylko roznieca niechęć w sercach ludzi. A czego on dotyczy? Otóż między Pagford a Yarvil znajduje się osiedle, które teoretycznie przynależy do Pagford, ale część jego mieszkańców usilnie próbuje się go pozbyć. Osiedle to jest bowiem zamieszkane przez najbiedniejszych, bezrobotnych, często patologiczne rodziny, a w jego pobliżu usytuowany jest ośrodek odwykowy. Żyjący bezpiecznie w swoich pięknych, bogatych domach mieszkańcy parford nie dostrzegają jego znaczenia, ale my możemy je ujrzeć dzięki rodzinie takiej jak Weedonowie.

Czy to już miłość, gdy ktoś zajmuje tak dużo miejsca w życiu drugiej osoby, że po jego odejściu powstaje niemożliwa do zapełnienia ziejąca pustka?

Rowling wprowadza całą masę bohaterów, z perspektywy których za pomocą narracji trzecioosobowej obrazuje rozgrywające się wydarzenia. Zwykle fragment dotyczący jednej postaci zawiera się na kilku stronach, aby potem przejść do następnej. Taki zabieg z początku utrudnia odnalezienie się w fabule i skojarzenie konkretnych nazwisk z ich czynami, ale po kilkudziesięciu stronach pamiętamy już prawie wszystko. Bohaterowie są dużą zaletą powieści, gdyż charakteryzuje ich różnorodność, a każdemu z nich co innego siedzi w głowie. Autorka dobrze poradziła sobie z psychologią postaci, dzięki niej wyraźnie widzimy motywy powodującemu postaciami. Mamy do czynienia zarówno z nastolatkami jak i osobami dorosłymi, choć ci pierwsi tak naprawdę są spiritus movens tej powieści. U czytelnika także budzą żywsze uczucia, a ich historia trafia do serca, choć przez większą część książki młodzi bohaterowie wydają się być dalecy nam i trochę nieosiągalni, a ich czyny budzą odrazę, złość, niechęć. To wszystko zmienia się przy zakończeniu, które wywołało u mnie trochę łez, ale też zaskoczyło.

Styl Rowling jest jak zawsze na poziomie i da się go rozpoznać znając Harry’ego Pottera, choć ze względu na całkowitą odmienność poruszanej tematyki wielu czytelników może się ze mną nie zgodzić. Faktem jest, że autorka podejmuje wiele kwestii, które kompletnie mnie nie zainteresowały, takie jak polityczne aspekty dotyczące sporu między miastami o osiedle Fields. Były to najnudniejsze fragmenty, ale jako że cała powieść opiera się na tej historii, wkradały się wciąż w codzienne życie bohaterów. Przez to zamiast skupić się na psychice postaci i ich codziennym życiu, byłam znudzona przez stale przewijający się w ich myślach i czynach temat Fields. Często z trudem brnęłam przez kolejne strony i miałam ochotę przerwać lekturę. Nie udawało mi się to, gdyż mimo wszystko byłam ciekawa, jak potoczą się dalej losy nastoletnich bohaterów, a szczególnie Krystal Weedon. Jest to pochodząca z patologicznej rodziny dziewczyna, która mieszka w Fields, a chodzi do szkoły wraz z mieszkańcami Pagford. Barry Fairbrother był wzorem dla Krystal i wpłynął znacznie na jej zachowanie, ale po jego śmierci dziewczyna wraca do dawnych nawyków i pakuje się w kłopoty. Zdecydowanie najlepsza postać tej powieści, choć z początku nacechowana bardzo negatywnie.

Ale Sukhvinder przeżywała katusze, leżąc tak i słuchając swojego oddechu, świadoma bezużytecznego ciężaru swego brzydkiego, odrażającego ciała na łóżku. Lubiła rozmyślać o utopieniu się, o utonięciu w chłodnej zielonej wodzie, i wyobrażać sobie, jak powoli wtula się w nicość...

Wiele osób mówi o ogromnej brutalności tej powieści. Coś w tym jest, zdecydowanie nie mamy do czynienia z sielankową opowieścią dla nastolatków. Moim zdaniem nie ma tutaj scen okrutnych w oczywisty sposób, częściej występuje psychiczne znęcanie, szeroko pojęte zło, patologia, ale sceny erotyczne są okrojone i jest ich niewiele. Oczywiście jest to powieść dla dorosłych i jestem pewna, że większości nastolatków by się nie spodobała. „Trafny wybór” potrafi zanudzić rozwlekłymi dyskusjami i tyradami na temat odwiecznego konfliktu i aspektów politycznych. Z drugiej strony powieść Rowling ma coś w sobie, bo pomimo tylu ciężkich stron chce się czytać dalej, byle poznać zakończenie. Tę powieść trzeba przede wszystkim zrozumieć. Nie polecam fanom Rowling wielbiącym Harry’ego Pottera, gdyż tylko się rozczarują. Za to jeśli liczycie na niełatwą powieść o miasteczku, w którym pod pozorami sielanki kryje się ludzkie okrucieństwo i bezmyślność, zajrzyjcie do Pagford. I rodzi się tu nieprzyjemne pytanie, czy nie tak wygląda nasz świat? Czy nie każde miasto jest takim Pagford, a my jeszcze nie widzimy prawdy, tego co za ścianą?

Moja ocena: 7/10